Էկոլոգիա 10-րդ դասարան

Մենք ավերում ենք այն, ինչը դարեր շարունակ ստեղծել է բնությունը  

Մեր կյանքում ամեն ինչ և ամեն բան իրենց ուրույն արժեքն ունեն.

ամենաաննշան թվացող մանրուքներից մինչև …

Անհիշելի ժամանակներից մարդը <<ընկերություն>> է արել բնության հետ

ու վերցրել նրանից իրեն անհրաժեշտ գրեթե ամեն բան` քարից սկսած մինչև

ամենաթանկարժեք մետաղը` ոսկին: Անգամ դարաշրջաններն են հենց այդպես

կոչվել` քարե դար, բրոնզե դար և այլն: Մարդիկ սկսել են ընտելացնել

կենդանիներին` որոշներին դարձնելով ընտանի. կով, ոչխար, հավ, իսկ

որոշներին, ինչպես օրինակ շանը` նույնիսկ ընկեր համարել:

Սակայն, երբ խոսքը գնում է մարդու համար այնքան կարևոր կենսական

օղակի մասին, ինչպիսին թթվածինն է, առանց որի մենք մի վայրկյան անգամ

ապրել չենք կարող, ակամայից հիշում ենք բնության ամենագեղեցիկ զարդի` ծառի

մասին: Չէ որ հենց ծառերի շնորհիվ ֆոտոսինթեզ կոչվող երևույթի միջոցով է

տեղի ունենում օդի հարստացումը թթվածնով:

Առհասարակ ինձ մոտ օդ կամ թթվածին բառերը ասոցացվում են հենց ծառի

հետ: Հետադարձ հայացք գցելով մարդկության անցյալին` անվիճելիորեն

կզգանք, թե ինչ մեծ դեր են ունեցել և ունեն ծառերը մեր կյանքում: Նրանք հումք են

հանդիսանում թղթի ստացման գործում, այսինքն գրքերի, որոնց միջոցով մենք

գիտելիք ենք ձեռք բերում մեր ամբողջ կյանքում: Հավելեմ, որ ծառից ստացվող

փայտից պատրաստվել և պատրաստվում են սեղաններ, աթոռներ, մահճակալներ,

պահարաններ, խաղալիքներ և անգամ տներ և այսպես կարելի է անվերջ թվել:

Մեծ է ծառի դերը նաև կենդանական աշխարհի կյանքի ու

կենսագործունեության համար: Չէ որ նրանցից մի քանիսը, ինչպես օրինակ

սկյուռիկները, ապրում են հենց ծառերի փչակներում, ինչպես նաև թռչունների մեծ

մասը բույն են դնում հենց ծառերի վրա` սկսած ճնճղուկներից մինչև մեր այդքան

սիրելի արագիլները:  Ծառերը կլանում են արտադրողական փոշին ու արտադրում մանրէասպան նյութեր՝ ֆիտոցիդներ: Անտառը սննդի աղբյուր է բույսերի ու կենդանիների համար, էներգիայի աղբյուր ու արտադրողական հումք՝ մարդու համար: Ծառերը կլանում են ածխաթթու գազը: Կենսական այդչափ մեծ նշանակություն ունեցող անտառները հիմա կանգնած են լուրջ խնդրի դիմաց,քանի որ բնության էկոսիստեմից ամենադաժան վերաբերմունքին են արջանանում.հատում,այրում,էտում և այլն։ Այժմ համարյա վերացել են բոլոր այն անտառները, որոնք մի ժամանակ ծածկում էին երկրագունդը: Պատճառներից է տնտեսություն-արդյունաբերությունը։ Անտառների անհետացման մեկ այլ պատճառ է դրանց քայքայումը՝ հրդեհները, անօրինական բնակեցումները, կլիմայական փոփոխությունները եւ այլն: Անտառի օգտագործման կարևորագույն խնդիրը ապօրինի ծառահատումներն են: Ամենակարևորն այն է, որ ծառ կարելի է կտրել 5-10 րոպեում, իսկ որպեսզի նորատունկ շիվը ծառ դառնա կպահանջվեն տասնյակ տարիներ …

Միակ առաջընթացներից....  

Մխիթար Սեբաստացի Կրթահամալիր 

Ծառահատումները հայաստանում 

Կարապի Լիճ 

Օպերայի և Բալետի թատրոն 

Զբոսաշրջության ոլորտը ըստ՝ Կառավարման ծրագրի 

Զբոսաշրջությունը Հայաստանի տնտեսության գերակա ճյուղերից է: Առնվազն 15 տարի շարունակ այս ոլորտում կատարվող բարեփոխումներն ու իրականացվող ներդրումները ձեւավորել են որոշակի ենթակառուցվածք: Զբոսաշրջության զարգացումը Հայաստանի համար հզոր խթան է երկրի տնտեսության բազմատեսակացման եւ զարգացման առումով: Ներգնա զբոսաշրջությունը Հայաստանի արտահանման բաժնում հանքահումքային արտադրանքի եւ մետաղների արտահանումից հետո երկրորդն է: Այն նաեւ ապահովում է ծառայությունների արտահանման կեսից ավելին: Այսինքն, երկրից գնալիս՝ օտարերկրյա զբոսաշրջիկներն իրենց հետ տանում են ոչ միայն Հայաստանից գնված ապրանքներ, այլեւ գնված ծառայությունների վերաբերյալ իրենց տպավորությունները: Բացի այդ, զբոսաշրջիկները երկիր են բերում արտարժույթ, ուստի որքան շատ գումար են նրանք ծախսում Հայաստանում, այնքան ավելի շատ են նպաստում արժույթի կայունացմանը:

Կառավարության ծրագրի զբոսաշրջիկության ոլորտում կան այսպիսի դրույթներ.

• Զուգահեռաբար պետք է առանձնացվեն զբոսաշրջային մեծ ներուժ ունեցող զբոսաշրջային ենթաճյուղեր՝ էկոտուրիզմ, գաստրոտուրիզմ, էքստրիմ տուրիզմ, էթնո տուրիզմ՝ համաշխարհային շուկայում Հայաստանը թիրախավորված դիրքավորելու և համապատասխան հետաքրքրություններ ունեցող զբոսաշրջիկների համար մեր երկիրն առավել գրավիչ դարձնելու նպատակով

• [Պետք է] աջակցել համայնքներում զբոսաշրջության զարգացմանը, տեղական ավանդույթների վերականգնմանը:
• Կառավարությունը կարևոր է համարում նաև Հայաստան մուտքիվիզային ռեժիմների ազատականացմանը և օդային տրանսպորտի գներինվազեցմանն ուղղված հարցերի կարգավորումը։

 Դրույթների հիմնական նպատակն է իրականացնել զբոսաշրջիկության  ոլորտի զարգացումըՀայաստանում: Այս կարգավորումները շատ կարևոր դեր են զբաղեցնում Հայաստանի տնտեսության մեջ: Վերականգնելով տեղական ավանդույթները(որին անրադարձ չկար ՙՙԻմ Քայլ՚՚ դաշինքում) ավելի հետաքրքրություն են ներշնչում օտարերկրյա բնակիչներին Հայաստանի նկատմամբ:

Զբոսաշրջությունը շահավետ և եկամտաբեր բնագավառ է և ներդրումներիարդյունավետության տեսանկյունից համեմատվում է գազանավթային արդյունահանման ևվերամշակման արդյունաբերության, ինչպես նաև մեքենաշինական արտադրությանզարգացման ծավալների հետ: Զարգացած երկրների տնտեսական, սոցիալական ևքաղաքական կայունության միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ միմիայն զբոսաշրջությանշնորհիվ է, որ պետությունների աշխարհագրական դիրքը, բնակլիմայական ռեսուրսները ևտեսարժան վայրերը դառնում են համընդհանուր հասարակական բարօրություն: Նեռարելով այս դրույթները, կնպաստեն, որպեսզի Հայաստանը լինի ոչ միայն բարելարված այլև փոքր ինչ չափով, զարգացած երկիր:

Աղբյուրներ՝ 

1

2

3

Ջուր 

Ջուրն օրգանիզմի կարևորագույն բաղադրիչն է: Օրգանիզմում այն առաջանում է օրգանական նյութերի օքսիդացման արդյունքում և մասնակցում է կենսագործունեության համար կարևոր շատ քիմիական ռեակցիաների: Հասուն մարդու օրգանիզմի 60-65 %-ը կազմում է ջուրը:
Ջուրը կյանքի սկզբնաղբյուրն է, առանց որի հնարավոր չէ ապրել: Կյանքը ծագել է ջրից: Ջուր կա ամեն մի կենդանի էակի մեջ: Ջուրը, ինչպես և լույսը, կենդանի ինֆորմացիա է կրում և փոխանցում: Ջրին հնարավոր է ծրագրել:
Ջրի հետ կապված ուսումնասիրությունները բերեցին նրան, որ ջուրը ունի հիշողություն, որ ջուրը լսում և հիշում է շրջակայքում կատարվածամեն բան: Ջրի վրա ամենամեծ ազդեցությունը թողնում է մարդը` իր էմոցիոնալ վիճակով ու ամեն մի արտասանած բառով: Սերը բարձրացնում է ջրի էներգետիկան, իսկ ագրեսիան` ցածրացնում:
Փորձերը ցույց են տվել, որ ստրուկտուրավորված ջուր խմելուց հետո, մարդու արյան մեջ դրական փոփոխություններ են կատարվում: Աղոթքներ ընթերցելով մարդը փոխում է ջրի կառուցվածքը: Բոլոր մթերքները ջուր են պարունակում և աղոթքը մթերքում պարունակվող ջրին ներդաշնակ կառուցվածք է հաղորդում:
Իր դրական ու բացասական մտքերով մարդն ազդում է բնության վրա, քանի որ բնության մեջ բոլոր օրգանիզմները ջուր են պարունակում:Ջուրը ուղեկցում է մեր կյանքի ամեն մի ակնթարթը: Մեր օրգանիզմի ջրի օրական պահանջը կազմում է 2 ,3 լ:
Բուժիչ հանքային ջուր է համարվում այն ջուրը, որն իր յուրահատուկ ֆիզիկաքիմիական հատկությունների շնորհիվ կարող է օգտագործվել բուժման, վերականգնման և տարբեր հիվանդությունների կանխարգելման համար: Սակայն ամեն հանքային ջուր չէ, որ կարող է համարվել բուժիչ: Բուժական նպատակներով օգտագործվող հանքային ջրերը պետք է արդյունահանված լինեն բնական աղբյուրներից կամ տարբեր խորություն ունեցող հորատանցքերից:
Ջուրը մարդու համար անփոխարինելի է և բնության հարստություններից ավելի թանկ է գնահատվում, քան ոսկին, նավթը, գազը: 

Ալավերդու գործարանի ներկայիս վիճակի մասին

 Ալավերդի քաղաքի ստեղծման պատմությունը անմիջականորեն կապվում է պղնձի հանքերի հետ:

Անցյալի էջերը տեղեկացնում են, որ ավելի քան 200 տարի առաջ հայտնաբերված հանքերի շուրջ հարակից գյուղերից հավաքված աշխատուժն էլ ձեւավորել է Ալավերդու նախնական բնակչությանը: Տարիներ շարունակ գոյություն ունեցող ավանը 1963 թվականին վերածվել է քաղաքի: Արդեն կայացած եւ հստակ արտադրանք ունեցող կոմբինատը ԽՍՀՄ-ի տարիներին իր ձեւի մեջ խոշորագույններից էր միութենական մասշտաբով: Կոմբինատի պատմությունը հավաստում է, որ միայն 1970-80 ականներին տարեկան արտադրվում էր 55 հազար տոննա կատոդային զտված պղինձը, ինչը աննախադեպ ցուցանիշ է: Համացանցում լուսանկարներ տարածվեցին, որոնցում պարզորոշ երևում էր, թե Ալավերդի քաղաքն ինչպես է պատվել պղնձաձուլարանից արատանետվող թունավոր գազերով հագեցած խիտ մշուշով։  Երեւանից մոտավորապես 190 կմ հեռավորության վրա բնակվող 22 000 ալավերդցիների համար պղնձաձուլական կոմբինատը եւ հույսի ու գոյատեւման աղբյուր է, եւ խնդիրների խնդիր ու դանդաղ մահ: Մշտապես մատնացույց արվող ծխատար խողովակը, ըստ ալավերդցիների, եւ կյանք է տալիս իրենց, եւ կյանք խլում: 

Վերջերս «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների գործադիր տնօրեն Գագիկ Արզումանյանը իր հարցազրույցի մեջ նշել է:

Նախորդ 2-3 տարիների ընթացքում էապես բարելավվել է Ալավերդու բնապահպանական վիճակը, ինչպես դա հավաստում են պետական մարմինների կողմից իրականացվող մոնիտորինգի արդյունքները, սակայն, իհարկե, այն, ինչ ունենք, դեռևս հեռու է ցանկալի լինելուց: Այս առումով դեռևս անելիքներ ունենք` բոլորս:

«Արմենիան Քափըր Փրոգրամ» ընկերությանը պատկանող   Մադան գետի ափին գտնվող պոչամբարի մասին, Արզումանյանը ասաց, որ դա Դեբեդ գետի համար ամենալուրջ վտանգը ներկայացնող խնդիրը չէ: 

 Սակայն ըստ մասնագետների ուժեղ տեղումների արդյունքում դրանք կարող են թափվել Մադան գետակ, որից հետո էլ Դեբեդ: Արզումանայնաը հերքեց այդ փաստը ասելով.

-Մեր մասնագետներն այդպիսի ռիսկերը բացառում են: Եթե կան մասնագետներ, ովքեր կարծում են, որ կան այդպիսի ռիսկեր, խնդրեմ, թող տան ռիսկերի իրենց գանահատականները, մեր մասնագետների հետ կնայենք: Երաշխավորում եմ, որ կկատարվեն բոլոր կանխարգելիչ միջոցները:

Թիրախ համայնքների բնապահպանական խնդիրները

 Այսօր մի շարք համայնքներ, որոնք հարակից են Ալավերդու և Ախթալայիհանքարդյունաբերական ընկերություններին, կանգնած են մի շարք բնապահպանականխնդիրների առջև։ Համաձայն ՀՀ բնապահպանության նախարարության «Շրջականմիջավայրի վրա ազդեցության մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի հաշվետվություններիԱլավերդի քաղաքում մթնոլորտում ծծմբի երկօքսիդի պարունակությունը 1.9- 2.4 անգամգերազանցում է ՀՀ-ում մթնոլորտի սահմանային թույլատրելի նորմը։ Ազոտի երկօքսիդի ևփոշու առավելագույն կոնցենտրացիաները նույնպես գերազանցում են նորմերըհամապատասխանաբար՝ 2,2 – 2,4 և 1,9 – 12,0 անգամ3 ։ Տարածաշրջանի հիմնականխնդիրն է շրջակա միջավայրի աղտոտումը ծանր մետաղներով: Այս տեսանկյունիցվտանգավոր են ոչ միայն տիպոմորֆ տարրերը` պղինձը (Cu), ցինկը (Zn), կապարը (Pb), այլնաև ուրիշ թունավոր մետաղներ` սնդիկը (Hg), կադմիումը (Cd), արսենը (As) և այլն:Վերջիններիս կոնցենտրացիաները հանքաքարում մեծ չեն, սակայն ընդերքից հանքաքարիկորզման և վերամշակման գործընթացում դրանք ընկնում են շրջակա միջավայրիբաղադրիչների մեջ` դառնալով էկոլոգիական ռիսկի հիմնական գործոն: Որպես շրջակամիջավայրի աղտոտիչներ` ծանր մետաղներն ունեն մի շարք յուրահատկություններ: Դրանքչեն ներգրավվում ինքնամաքրման գործընթացների մեջ. միգրացիայի ընթացքումփոփոխվում են միայն կոնցենտրացիաները և պարունակության ձևերը: Ներառվելովմիգրացիայի բոլոր տեսակներում և կենսաբանական շրջապտույտի մեջ` ծանր մետաղներըհանգեցնում են բոլոր կենսապահովող բնական միջավայրերի` ջրի, օդի, հողի աղտոտմանը ևթափանցում սնման շղթա: Կենդանի օրգանիզմներում կուտակվելու հատկությունըհանգեցնում է ինչպես յուրահատուկ հիվանդությունների առաջացմանը (բնածինանոմալիաներ և զարգացման շեղումներ, սոմատիկ խրոնիկական և էնդոկրինհիվանդություններ), այնպես էլ իմունային համակարգի թուլացմանը և ընդհանուրհիվանդացության մակարդակի աճին:

Աղբյուրներ՝ 1, 2, 3, 4  

10 տարեկան իշխանության ազդեծությունը շրջակա միջավայրի վրա

Երկիր մոլորակից վերջին 30 տարիներին կորզվել է այնքան բնական ռեսուրս, որքանդրան նախորդող 5000 տարիների ընթացքում։ Սերժ Սարգսյանի կառավարման 10տարիները լավ ժամանակահատված դարձան ձեռներեցների համար՝ ՀԷԿեր կառուցելուև հանքեր շահագործելու։ ՀԷԿերը դարձան գումար աշխատելու մեքենա. սպառելով ևչորացնելով սակավաջուր գետերը՝ լցվում էին մի քանի գրպաններ։ Պետությունըչահազանգեց և չպատժեց։ 10 տարիների ընթացքում ունեցանք 2 հանքավայրիշահագործում՝ Թեղուտի և Ամուլսարի։ Առաջին հանքի շահագործումը դադարեցժամանակից շուտ, քանի որ ֆինանս ներդնող երկիրը հասկացավ, որ ոտնատակ ենտրվում բոլոր բնապահպանական նորմերն ու կանոնները։ Արդյունքում հանքըաշխարհին թողեց մեծ ժառանգություն՝ լքված հանքավայր, մեծ պոչամբար, թունավորօդ,հող և 1200 գործազուրկ մասնագետ։ Երկրորդ հանքը՝ Ամուլսարը, սկսելու է ակտիվշահագործվել այս տարվա ամռանից։ Նախկին կառավարության դերը մեծ էր. բազումօրենքների փոփոխություն, սուտ հետազոտություններ, ոչ մի ահազանգ և, անգամ,բաժնեմասի ձեռք բերում։ Նայելով 2012 թվականի կուսակցություններիքարոզարշավների բնապահպանությանը վերաբերվող հատվածներին՝ հասկանում ենք,որ դա թեմա էր, որի մասին գրեթե պատկերացում չունեին իշխանական մարմիններն ուհավանական իշխանությունները. մի բան էր կրկնվում՝ բնությունը մեր տունն է։ 

Ցավն այն է, որ պետությունն ու մարդը պատրաստ են գործել միմիայն բնությանահազանգից հետո։ Մեր երկրին հարկավոր են մասնագետներ, որոնք կկանխատեսենաճող աղետը և իրենց ներուժը կդնեն՝ կանխարգելելու սպասվածը։ Մեզ պետք չիիշխանություն, որը ամեն ինչ կներդնի քայքայելու և հարստանալու համար։ Հայաստանըհարուստ է և՛ բնական, և՛ ինտելեկտուալ ռեսուրսներով։ Հարկավոր է ինտելեկտուալըներդնել՝ բնականը պահպանելուն և չափավոր օգտագործելուն՝ ի շահ պետությանն ուքաղաքացուն։

Թեղուտի հանքավայրը...

Թեղուտի հանքավայրի շահագործումը Հայաստանին խոստանում էր մեծ եկամուտներ, հազարից ավելի աշխատատեղի և տնտեսության զարգացում։ Դանյական կողմից ֆինանսավորումը մեծ հույսեր էին ներշնչում «Վալլեքս» ընկերությանը, սակայն 2017 թվականին ներդրումները դադարեցին և հանքը դադարեց շահագործվել. 1200 ավելի քաղաքացիներ մնացին առանց աշխատատեղի։ Առաջացած պոչամբարը երկրի համար դարձել է պատուհաս. ազդում է բնության կանանոնավոր զարգացմանը, թունավորում է հողը, աղտոտում օթն ու խմելու ջուրը։ Իշխանություններն աչք են փակում կատարվածի վրա, չեն գործում օրենքի խստությամբ, չեն վերահսկում իրավիճակը։ Դանյական կողմը հասկանալով, որ շահագործումը չի տեղավորվում ոչ մի նախասահմանված օրենսդրական կարքերի մեջ՝ դադարեցրեցին ֆինանսավորումը և հանքը մնաց ամայի։ 

1991 թվականին մշակվել էր <Հայաստանի փոքր հիդրոէներգետիկայի զարգացմանսխեման>, որն իր մեջ ներառում էր 371 փոքր ՀԷԿ (փՀԷԿ)՝ 392 ՄՎտ ընդհանուրհզորությամբ և 1177 մլն կՎտժ տարեկան գումարային էլեկտրաէներգիայիարտադրությամբ:

Մինչև 1988 թվականը ապապետականացվել է կառուցված փոքր ՀԷԿ-երի մեծ մասը (25-ից 14ը): Ինչպես ցույց է տալիս փորձը, նրանց տեխնիկական վիճակը լավացել է, իսկարտադրությունն ավելացել է 25%-ով:

Հայաստանում փոքր հզորության ՀԷԿ-երի կառուցման գործընթացը համարվում է որպեսվերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի զարգացման առաջատար ուղղություն, քանի որայն կնպաստի Հայաստանում էներգետիկ անկախության հաստատմանը:

Փոքր ՀԷԿ-եր են համարվում մինչև 30 ՄՎտ ընդհանուր հզորությամբ բոլոր տիպիհիդրոէլեկտրակայանները:

Հայաստանում փոքր ՀԷԿ-երի (ՓՀԷԿ) կառուցման գործընթացը համարվում է որպեսվերականգնվող էներգետիկայի ոլորտի զարգացման առաջատար ուղղություն:

Հանրապետությունում նախագծվող, կառուցվող և շահագործվող ՓՀԷԿ-երիմեծամասնությունը հանդիսանում է բնական ջրահոսքերի վրա տեղակայվածդերիվացիոն տիպի կայաններ:

2017 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ էլ. էներգիա են արտադրել 178 փոքր ՀԷԿ-եր,որոնց գումարային դրվածքային հզորությունը կազմել է մոտ 328 ՄՎտ, իսկ Էլեկտրականէներգիայի փաստացի միջին տարեկան օգտակար առաքումը՝ 880 մլն.կվտժ: 2016թ. էլ.էներգիայի արտադրությունը փոքր ՀԷԿ-րի կողմից կազմել է շուրջ 957 մլն.կվտժ, որըՀայաստանում արտադրված ամբողջ էլ. էներգիայի (7315 մլն.կվտժ) մոտ 13% է:

Ըստ տրամադրված լիցենզիաների 2017 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կառուցմանփուլում են գտնվում ևս 39 ՓՀԷԿ, նախագծային մոտ 74 ՄՎտ գումարային հզորությամբ և260 մլն.կվտժ էլ. էներգիայի տարեկան արտադրությամբ:

2011 թ. «Թռչկան» ջրվեժը հայտնվեց հանրային ուշադրության կենտրոնում՝ ջրվեժից վերև ընկած հատվածում կառուցվելիք ՀԷԿ-ի պատճառով ջրվեժի գոյության վտանգման շուրջ բնապահպանների ակցիաների շնորհիվ։

«Թռչկան» ջրվեժը Հյուսիսային Հայաստանի բնության ամենագեղեցիկ հրաշալիքներից մեկն է, որը գտնվում է ՀՀ Շիրակի և Լոռու մարզերի սահմանային հատվածում` Չիչխան գետի Թռչկան վտակի վրա և իր բարձրությամբ երկրորդն է Հայաստանում: Հաշվի առնելով այս եզակի բնական օբյեկտի կարևորությունը և գեղագիտական առանձնահատուկ արժեքը ՀՀ Կառավարությունը իր 2008 թվականի oգոստոսի 14-ի N 967-Ն որոշմամբ «Թռչկան» ջրվեժը ներառել է Հայաստանի Հանրապետության Բնության հուշարձաների ցանկի մեջ, որպես ջրագրական հուշարձան: Ըստ «Բնության հատուկ պահպանվող տարածքների մասին» ՀՀ օրենքի 19-րդ հոդվածի 1. կետի` Հայաստանի Հանրապետությունում բնության հուշարձանի զբաղեցրած տարածքում արգելվում է ցանկացած գործունեություն, որը սպառնում է դրա պահպանությանը: Առանց հաշվի առնելու օրենքի այս դրույթը 2010թ. ապրիլի 7-ին ՀՀ Հանրային ծառայությունները կարգավորող հանձնաժողովի որոշմամբ «Ռոբշին» ՍՊԸ-ին տրվել է 1050 Կվտ դրվածքային հզորությամբ «Թռչկան» փոքր հիդրոէլեկտրակայանը կառուցելու լիցենզիա, իսկ ՀՀ բնապահպանության նախարարության «Բնապահպանական փորձաքննություն» ՊՈԱԿ-ի կողմից «Թռչկան» փոքր հիդրոէլեկտրակայանի նախագծին տրվել է փորձաքննական դրական եզրակացություն:

Սեպտեմբերի 21-ին Էկոլոգների խմբով գնալու ենք <<Թռչկան>> ։ Կտեսնենք ջրվեժի գեղեցկությունը, կուսոմնասիրենք տարածքը։ Լավ առիթ է ընկերների հետ ևս մեկ անգամ ճամփորդելու հատկապես, երբ նոր վայր է որտեղ շատ բաներ կան տեսնելու և սովորելու։

Աղբյուրը՝ Վիքիպեդիա ազատ հանրագիտարան