Իմ տունը` իմ ամրոցն է... [Ստեփանյանների տոհմածառը]

<<Իմ տունըէ իմ ամրոցն է>> 

հետազոտական աշխատանք 

Չկա ավելի լավ բան, քան պարապությունից ինքդ քեզ բացահայտելը: Երբ պարապությունը թակեց դուռս, կամա-ակամա ներս հրավիրեցի, չգիտեմ քաղաքավարիությունի՞ց էր, թե՞ մենակությունից, համենայն դեպս ներս հրավիրեցի… Հետո հասկացա, որ անկոչ հյուրի նման եկել է և ցանկություն չունի գնալու: Որոշեցի պարապությանս վերցնեմ, և երկուսով գնանք փնտրտուքների... Ես և իմ անբաժան ընկերը՝ պարապությունը, թակեցինք պապիկս տան դուռը և ծանրաբեռնեցինք նրա օրը:

Այս անգամ որոշել էի հետազոտական աշխատանք կատարել՝ <<Իմ նախնիները>> և գծել մի մե՜ծ տոհմածառ, տեսնել,  թե որտեղից է առաջացել իմ ազգանունը և ինչ պատմություն ունի այն, ինչ ճանապարհներով է անցել և ինչպես է ինձ հասել:

Հարցերս շատ էին, իսկ պատասխանողը մեկն էր՝ պապիկս: Մենք որոշեցիք ուղևորվել՝ դեպի մեր գյուղ, որտեղ էլ կկաարեինք փնտրտուքները:

Գյուղում իմացանք, որ պապիկիս պապիկի հայրը, որոշ ժամանակ առաջ գծել էր մի մեծ տոհմածառ, որը, հավանաբար, իրենց տանը կլիներ, ուղևորվեցինք այնտեղ՝ գտնելու թղթերը, որոնք այդքան մեծ նշանակություն ունեին ինձ և պապիկիս համար, կարծում եմ՝ նաև մնացած Ստեփանյանների…

Թղթերը արդեն խոնացել էին և դժվար էր ընթերցելը, գծերը գրեթե ջնջվել էին, բայց իմի բերելուց հետո, տոհմածառի նմուշը գրեթե պատրաստ էր:

Ստեփանյանների տոհմածառը սկիզբ է առել Դավթյան Ստեփանից: Նա եղել է վարդապետ և աշխատել է Շուշիի <<Ագուլեսվոց>> Սուրբ Աստվածածոց եկեղցում: Ունեցել է երկու որդի՝ Դավիթը և Սարգիսը: Իր մահից հետո թաղվել է եկեղեցու բակում: Իր երկու զավակները՝ Դավիթը և Սարգիսը՝շատ սիրելով իրենց հորը, իրենց հետագա սերունդներին կոչել են Ստեփանյան՝ հոր պատվին, որտեղից էլ սկիզբ է առել Ստեփանյան ազգանունը: Ստեփանյանների տոհմածառը բաժանվում է հինգ գլխավոր ճյուղերի՝  

1.    Ստեփանյան Կարապետ

2.    Ստեփանյան Գրիգոր

3.    Ստեփանյան Մովսես Ա

4.    Ստեփանյան Գևորգ Ա

5.    Ստեփանյան Հարություն

Ես սերում եմ՝ Ստեփանյան Մովսես Ա-ից: Ստեփանյան Մովսես Ա-ն Դավթյան Սարգիսի կրտսեր տղան է: Ծնվել է՝ 1849թ-ին և մահացել՝ 1901 թ-ին: Ստեփանյան Մովսեսը մեծ սերունդ է պարգևել Ստեփանյանների, այսինքն՝ ամենամեծ ճյուղը Ստեփանյան Մովսեսինն է: Նա հարկ է համարել, որ պետք է գծի տոհմածառ, որը սերնդեսերունդ կփոխանցվի և կշարունակվի:

Ես լինելով Ստեփանյան՝ պարտքս համարեցի թվայնացնել այդ տոհմածառը, և պապիկիս օգնությամբ ավելացնել այն սերունդների անունները, որոնք չկային տոհմածառի մեջ: Հույս ունեմ, որ այս ավանդույթը կպահպանվի, չի մոռացվի և սերնդեսերունդ այն կփոխանցվի…

Տոհմածառը ըստ՝ գծագրի